Od października 2022 r. kontynuujemy działania w projekcie Aktywna Szkoła. Czas na realizację lekcji o smogu. Z początkiem jesieni problem smogu narasta. Warto sobie przypomnieć, jaka jest geneza powstawania smogu i jak smog wpływa na nasze zdrowie oraz życie.
Nazwa SMOG pochodzi od zbitki angielskich słów: smoke (dym) i fog (mgła).
Jest to mieszanina z trujących zanieczyszczeń w powietrzu spowodowanych działalnością człowieka oraz niekorzystnych naturalnych zjawisk atmosferycznych.
Smogiem określa się zanieczyszczenie powietrza wywołane ludzką działalnością industrialną w połączeniu
z niekorzystnymi zjawiskami atmosferycznymi – mgłą oraz ciszą atmosferyczną, czyli po prostu bezwietrznym dniem.
W Polsce w jego skład najczęściej wchodzą benzopireny, tlenki azotu, siarki oraz węgla, a także szkodliwe pyły PM10 i PM2,5.
Wyróżnia się dwa rodzaje smogu:
Pierwszy to tzw. SMOG LONDYŃSKI, zawierający tlenek siarki, tlenki azotu i węgla oraz sadzę.
Smog zimowy – duszący, gryzący, powstaje ze spalania złej jakości węgla i odpadów w starych piecach.
Zawiera pyły PM2,5 i PM10.
Drugi to SMOG LETNI – jego inne nazwy to smog fotochemiczny lub smog typu Los Angeles
Pojawia się zwykle w miesiącach letnich (od maja do września), podczas słonecznych, ciepłych, bezwietrznych dni, kiedy przy dużym natężeniu ruchu ulicznego spaliny
w obecności światła wchodzą w silną reakcję chemiczną, w której powstają utleniacze m.in. szkodliwy ozon.
Za powstawanie SMOGU w POLSCE odpowiedzialne są gównie 3 aspekty działalności człowieka:
- niska emisja,
- komunikacja,
- przemysł
1. niska emisja, czyli spaliny pochodzące z kotłów i pieców na paliwa stałe w gospodarstwach domowych.
Sytuację dodatkowo pogarsza spalanie złej jakości węgla w urządzeniach nie spełniających żadnych norm emisji spalin.
Innym powodem zanieczyszczeń powietrza jest spalanie drewna a także odpadów w gospodarstwach domowych.
2. komunikacja, transport
czyli pojazdy spalinowe. W polskich miastach na 1000 mieszkańców przypada obecnie więcej aut niż w wielu miastach Europy Zachodniej, dodatkowo są to często pojazdy stare i emitujące bardzo duże ilości zanieczyszczeń.
3. przemysł, w tym głównie zakłady wytwórcze oraz elektrownie węglowe. Zakłady, takie jak huty, koksownie czy elektrownie cieplne, znacząco wpływają na emisję zanieczyszczeń, a szczególnie metali ciężkich, tlenków azotu, dwutlenku siarki oraz pyłu zawieszonego.
W lipcu 2022 r. Ministerstwo Klimatu i Środowiska zawiesiło normy jakości węgla na 60 dni i potem ponownie na kolejne 60 dni. Od 27 października 2022 r. do 30 kwietnia 2023 r. zostaną zawieszone normy jakościowe dla paliw stałych. Tak przewiduje projekt rozporządzenia Ministerstwa Klimatu i Środowiska.
JAK SMOG WPŁYWA NA ZDROWIE?
Oddychając zanieczyszczonym powietrzem, wciągamy do układu oddechowego drobinki pyłów, związków chemicznych i innych szkodliwych substancji.
Mogą one powodować podrażnienia, infekcje i stany zapalne, a w skrajnych przypadkach, przy wieloletniej ekspozycji zatrucia oraz choroby przewlekłe.
Według danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) zanieczyszczenia powietrza zabijają co roku 6,5 mln ludzi na całym świecie.
Europejska Agencja Środowiska szacuje, że w Polsce jest to blisko 50 tys. osób rocznie.
Co możemy robić, by wpływać na poprawę jakości powietrza?
Czy można obniżyć stężenie smogu w Polsce?
Jest kilka sposobów m.in.:
- przechodźmy na mniej emisyjne, bardziej ekologiczne, efektywne źródła ogrzewania;
- ograniczajmy przemieszczanie się samochodem i jeśli jest taka możliwość, korzystajmy z komunikacji miejskiej lub ekologicznych środków transportu (samochód elektryczny czy rower);
- unikajmy miejsc, w których ruch samochodowy jest natężony;
- jeśli mieszkamy w pobliżu ruchliwej, zakorkowanej ulicy – zamknijmy okna i wietrzmy mieszkanie, kiedy ruch samochodowy jest najmniejszy;
- jako właściciele aut regularnie odwiedzajmy stacje diagnostyczne, aby sprawdzić poziom emisji tlenków azotu i węglowodorów.
Źródła informacji:
https://www.tim.pl/strefa-porad/Smog—czym-jest-i-jak-sie-przed-nim-chronic
https://esa.nask.pl/aktualnosci/wpis/smog-letni
https://smogowe.info/?gclid=CjwKCAjw2OiaBhBSEiwAh2ZSP8U8CcmMF0U0nrJLQt2xxVpyg-kaX3TcbwL4SqkxwCxf_YoHJUmeFBoCYSMQAvD_BwE
Grafika i informacje opracowane na potrzeby projektu Aktywna Szkoła finansowanego przez Islandię, Liechtenstein i Norwegię z funduszy EOG w ramach Programu Aktywni Obywatele – Fundusz Regionalny